Terapia Integracji Sensorycznej (SI)
Terapia Integracji Sensorycznej (SI)
Terapia integracji sensorycznej powstała na bazie wieloletnich doświadczeń A. Jean Ayres (psychologa i terapeuty zajęciowego). Stworzona przez nią teoria integracji sensorycznej (lata 60. XX wieku) uwzględniała czynniki psychoneurologiczne w procesie powstawania trudności w uczeniu się dzieci pozostających w normie intelektualnej ale z deficytami parcjalnymi. Ogromne zainteresowanie wspomnianą metodą jak również jej niepodważalna efektywność, skłoniła Ayres do opracowania modelu terapii i diagnozy również dla dzieci niepełnosprawnych w tym szczególnie dla dzieci z autyzmem, z mózgowym porażeniem dziecięcym, z Zespołem Downa, upośledzeniem umysłowym.
Sformułowana przez Ayres definicja integracji sensorycznej zakłada, iż jest to „proces dzięki któremu mózg otrzymując informacje ze wszystkich zmysłów segregując, rozpoznając, interpretując i integrując ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami odpowiada adekwatną reakcją. Inaczej mówiąc integracja sensoryczna jest taką organizacją wrażeń by mogły być użyte w celowym działaniu”.[1] Zatem każde działanie (takie jak np. formułowanie percepcji, planowanie ruchu, napięcia mięśniowego, utrzymanie właściwej postawy, czy umiejętność czytania i pisania itp.), emocje oraz zachowanie będą warunkowane właściwym procesem integracji bodźców płynących z otoczenia do dziecka
Model kanału sensorycznego składa się z: układu przedsionkowego, zmysłu propriocepcji, zmysłu dotyku, smaku, wzroku oraz słuchu. Od wzajemnej integracji w mózgu wrażeń płynących od ww. zmysłów (chodzi tu szczególnie o pień mózgu gdzie mają początek wszelkie procesy integracyjne oraz ich rozsyłanie na poszczególne poziomy ośrodkowego układu nerwowego) będzie zależeć właściwa reakcja adaptacyjna dziecka – czyli celowe i efektywne działanie. Wykazano również, iż właściwa integracja sensoryczna przyczynia się nie tylko do prawidłowego funkcjonowania poznawczego, ale również emocjonalnego i społecznego.
Terapia integracji sensorycznej, w holistycznej współpracy wszystkich pedagogów biorących udział w procesie edukacyjno-terapeutycznym danego dziecka może przyczynić się do znacznej poprawy funkcjonowania ucznia – szczególnie zaś w obszarze zachowania i funkcjonowania emocjonalnego (co jest bardzo istotne w przypadku np. dzieci z autyzmem), funkcjonowania poznawczego (wpływa pośrednio na opanowanie przez dziecko podstawowych technik szkolnych, usprawnia wszystkie funkcje i integruje podstawowe systemy odpowiedzialne za proces uczenia się; przy odpowiedniej modyfikacji programu – może również realizować zadania wynikające z typowej terapii pedagogicznej, w tym usprawniania procesu czytania i pisania).
Na czym zatem polega terapia SI?
Bazą do wszelkich działań terapeutycznych jest przede wszystkim rzetelna diagnoza dziecka. W przypadku dzieci niepełnosprawnych najczęściej stosowane są próby kliniczne. Nie oznacza to jednak, iż raz sformułowana diagnoza stanie się wyznacznikiem działań na kolejne lata. Mózg dziecka rozwija się bardzo intensywnie, dlatego też terapeuta podczas każdej sesji, obserwuje dziecko, jego zachowanie, postępy i nowe okoliczności rozwojowe. Dzięki temu możliwe jest dostarczanie dziecku kolejnych wrażeń sensorycznych, właściwych dla pokonywania przejawianych trudności w integracji bodźców.
Istotna jest tu zarówno sama aktywność jakiej dostarcza się dziecku, jej intensywność, czas trwania ale również poziom wymagań. Takie podejście gwarantuje wg Ayres osiągnięcie sukcesu terapeutycznego. Tylko w takich okolicznościach dziecko jest w stanie „odpowiedzieć” spontanicznie właściwą reakcją adaptacyjną, początkową prostą a z czasem coraz bardziej złożoną.
Opracowała: dr Katarzyna Patyk – terapeuta SI
